Dziś będzie na wesoło! 😀 😀 🙂 🙂
A pytanie dnia brzmi:
Czy “cha, cha” – “ha, ha” – “chi, chi” – “hi, hi”
piszemy przez “ch”, czy przez “h”?
Zanim ustalimy poprawność, zacznijmy od zdefiniowania, czym są wspomniane powyżej wyrazy “cha”, “ha”, “chi”, “hi”. Są one zarówno:
- wyrażeniami wykrzyknikowymi
(wykrzyknik jest nieodmienną częścią mowy, wyrażającą silne stany emocjonalne, zawierającą żywe wzruszenie),
- wyrazami dźwiękonaśladowczymi
(dźwiękonaśladowczość, dźwiękonaśladownictwo, czyli onomatopeja to “wyraz lub ciąg wyrazów naśladujących swym brzmieniem dźwięki naturalne”), jak i
- wykrzyknikami onomatopeicznymi
(wykrzyknik onomatopeiczny to nic innego, jak wykrzyknik dźwiękonaśladowczy, czyli wyraz, imitujący odgłosy otaczającego nas świata).
Jakie odgłosy realnego życia imitują wyrazy “cha”, “ha”, chi”,”hi”? Śmiech, oczywiście!
Posłuchaj przykładu, klikając poniżej w przycisk PLAY:
🙂 🙂 🙂 🙂 Nagrany powyżej uroczy śmiech kobiecy trudno byłoby transkrybować, ale spróbujmy…
“Hm, hu, hu, hu, hu, ha, ha, ha, ha, ha … hu, hu, chu, chu, hi, hi, hi, chi, chi… hłi, hłi, hłi, heh… cha, cha, cha, cha, che, che… cha!”
Tak! Zarówno pisownia “cha, cha”, “chi, chi”, jak i “ha, ha”, “hi, hi”, są poprawne!
Błędna jest natomiast pisownia łączna tych wyrazów: ani chacha, ani hihi, ani hehe!
CIEKAWOSTKA! Dziś obie litery, ch i h, oznaczają głoski bezdźwięczne.
Jednak w niektórych regionach Polski do dziś istnieje różnica w wymowie ch, które jest bezdźwięczne (odpowiada mu znak [x] w transkrypcji fonetycznej), a dźwięcznym h (określane w zapisie fonetycznym znakiem [y]).
Jakie to regiony? Pogranicze polsko-słowackie i polsko-czeskie – Śląsk Cieszyński (dawne Księstwo Cieszyńskie) oraz Kresy Wschodnie.
Do dziś pamiętam z liceum Profesora Żywotko, uczącego biologii, który urodzonym Lwowiakiem był.
Ten to się śmiał dźwięcznie:
HA, HA, HA, HA!
Pozdrawiam!
Włodzimierz
Osoby, które weszły na ten wpis, wpisywały w wyszukiwarce Google często poniższe frazy kluczowe:
- chi vzy hihi
- https://blendy pl/cha-cha-ha-ha-hi-hi-chi-chi
Jest drobniutka literówka… zmieniłbym [y] na [ɣ] 🙂 Pozdrawiam!
Albo raczej na [ɦ]. [ɣ] to trochę inny dźwięk, wymawiany np. w słowie „klechda”. Też dźwięczne h, ale troszkę inne.
O! A to ciekawe. Nie wiedziałem, że istnieją dwie wersje dźwięcznego „h”.
Czyli [ɦ] to to samo, co np. w „niechby”?
Odpowiedź po latach: W “klechda” i “niechby” jest [ɣ]. Podobno to białoruskie H (ale moja babcia była spod Grodna, mówiła dżwięczne H, a [ɣ] w innych słowach brzmiało dla niej jak Ż) i gruzińskie GH w Dżughaszwili. Na śmiechu się nie znam, na analizie funkcjonalnej, słuchając o operatorach hermitowskich, nauczyłem się szczekać “hau” [ɦaw] – dysząco dźwięczne A (rozumiem, że [ɦ] to dysząca dźwięczność samogłoski i że to krzyk z brzucha na aikido), zwykłe (dźwięczne) A i U niezgłoskotwórcze, czyli angielskie W, czyli w sumie zwykłe Ł.
Dziękuję za cenne uwagi. 👍