Do dziś pamiętam spór z moją polonistką z czasów liceum, po pierwszym dyktandzie ortograficznym na początku pierwszej klasy. Poszło o zagranicę właśnie. Napisałem wówczas, w moim mniemaniu poprawnie, połączenie wyrazowe
“(…) w kraju i za granicą (…)”
rozdzielnie, za co odjęto mi punkty i otrzymałem ocenę 4, zamiast 5. Szóstek wówczas jeszcze nie było 🙁
Po burzliwych dyskusjach z nauczycielką, podpartych przeze mnie materiałami źródłowymi z pierwszej ręki (słownik ortograficzny podawał wówczas – a były to lata 80 ubiegłego wieku – zarówno wersję łączną, jak i rozdzielną tego połączenia za prawidłowe), moja reklamacja nie została rozpatrzona pozytywnie.
Do dziś pozostał we mnie niesmak po tym dawnym sporze, tym bardziej, że słownik ortograficzny przyznał mi wtedy rację.
Po latach postanowiłem uratować swój honor i sięgnąłem ponownie do tematu
“Za granicą czy zagranicą? Jak jest poprawnie?”
tym razem z punktu widzenia blogera – pasjonata języka ojczystego.
Sprawdźmy zatem, co w kwestii zagranicy mówią językoznawcy. Otóż:
- granica to inaczej linia graniczna dzieląca dwa obszary (np. państwa), zatem
- wyjeżdżamy za granicę (czyli za linię graniczną), lub
- jesteśmy za granicą (za linią graniczną)
Natomiast:
- zagranica to inaczej “obce kraje, leżące poza granicami Polski”, czyli
- wracamy z zagranicy a nie
- zza granicy – ten przykład jest oczywiście poprawny ale w innym kontekście (= zza linii granicznej)
Czy wiecie, że:
- zanim pojawiło się w języku polskim słowo zagranica, wcześniej było zagranicze (per analogiam do wyrazu przygranicze)?
Idąc tym tropem słowotwórczym, zastanawiam się, czy z przygraniczem / zagraniczem spokrewnione są również inne słowotwory typu pojezierze? Nęcą mnie te wyzwania etymologiczne coraz bardziej…
Podsumowując pojedynek racji mojej polonistki i moich sprzed lat, czy za granicą piszemy razem czy osobno, stwierdzam, że tę rundę wygrałem. Szkoda tylko, że po tylu latach. Piątki już nie odrobię…
Za granicą piszemy osobno, jeśli odpowiadamy na pytanie “gdzie?”.
Zagranicą piszemy razem, odpowiadając na pytanie “czym?”.
Szybki quiz:
“w kraju i [gdzie] za granicą”, czy
“w kraju i [czym] zagranicą”?
Język, wbrew pozorom, jest bardzo matematyczny (o czym już kiedyś wspominałem), wewnętrznie spójny i logiczny. Do następnego wpisu! 🙂
Pozdrawiam.
Włodzimierz
Osoby, które weszły na ten wpis, wpisywały w wyszukiwarce Google często poniższe frazy kluczowe:
- zagranicą
- za granicą
Znalazłam w gazecie “wytworzony zagranicą” . Aż mnie oczy zakłuły. Świetna nazwa bloga! Uwielbiam fan(atyk)ów językowych :).
Dziękujemy za uznanie. 🙂 Pozdrawiamy!
Na świecie są dwa państwa – Polska i Zagranica 🙂
@Daniel
Dziękuję za komentarz. Faktycznie, Twoja definicja jest zero-jedynkowa: Polska = 1, Zagranica = 0.
Pamiętaj jednak proszę, że w zbiorze “0” (Zagranica) są też podzbiory 0.1, 0.2, 0.3 itd., czyli inne państwa.
Pozdrawiam serdecznie! 🙂
Gdyby brać temat bardziej dosadnie, to:
Poland strong! Reszta? Niekoniecznie 😉
Świetna strona. Ładna szata i barwne opisy. Eleganckie, rzadko spotykane połączenie. Brak nachalnych reklam.
Dziękuję za to.
@PATRIOTA PL: dziękujemy za słowa uznania. Ostatnio wpisy ukazują się rzadziej, niż kiedyś ale w okresie wakacyjnym nadrobimy to. 😉
Będzie też mały lifting strony i parę nowości.
Cieszymy się z nowego Czytelnika! 🙂
A ja mam dylemat – jak powinno być napisane, o kimś, kto sprawuje jakieś funkcje miedzynarodowe że :
1) jest lubiany za granicą ?
2) jest lubiany zagranicą?
3) jest lubiany za zagranicą ?
Sama zaczynam sie sklanic z nr 3